การโกหกนั้นเป็นเรื่องอยู่คู่กับมนุษย์มาทุกยุคทุกสมัย และจวบจนปัจจุบัน เราก็ยังไม่สามารถหาวิธีที่ระบุเรื่องโกหกออกจากเรื่องจริงได้ 100% จะเป็นอย่างไรถ้าเราเริ่มใช้ AI มาช่วยในกรณีดังกล่าว? ตำรวจสเปนอาจพบคำตอบผ่านระบบปัญญาประดิษฐ์ที่เริ่มใช้ในสถานีตำรวจทั่วประเทศสเปนเร็วๆนี้
ตำรวจทั่วสเปนเริ่มมีการนำระบบปัญญาประดิษฐ์ที่ชื่อว่า VeriPol เข้ามาใช้เพื่อตรวจสอบคำให้การว่าเป็นข้อความที่จริงเท็จอย่างไร โดยระบบดังกล่าวเป็นผลงานเพิ่งตีพิมพ์ปีนี้ของนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Cardiff จากสหราชอาณาจักรและมหาวิทยาลัย Charles ในกรุงมาดริด ที่สอนอัลกอริทึม machine learning ให้จับโกหกในคำให้การที่ถูกเขียนเป็นลายลักษณ์อักษรได้
นักวิทยาศาสตร์สอนระบบ VeriPol นี้ด้วยการป้อนข้อมูลรายงานคำให้การคดีโจรกรรมจากกรมตำรวจสเปนมากกว่า 1,000 ฉบับเข้าไปในระบบปัญญาประดิษฐ์ ที่จะเรียนรู้ส่วนประกอบต่างๆของคำให้การไม่ว่าจะเป็นคำคุณศัพท์ที่ใช้ คำกริยา หรือเครื่องหมายจบประโยค ว่าคำให้การที่เป็นเท็จนั้นมีแพทเทิร์นแบบใด ซึ่งจากงานวิจัยดังกล่าวพบว่า คำให้การที่เป็นเท็จนั้นมักมีลักษณะสั้นกว่า มีรายละเอียดเกี่ยวกับผู้กระทำความผิดน้อยกว่า และไม่มีการกล่าวถึงพยานผู้เห็นเหตุการณ์
นักวิจัยได้ลองนำระบบดังกล่าวไปทดลองใช้งานในเมือง Murcia และ Malaga ในเดือนมิถุนายนปี 2017 ผลปรากฏว่า เมื่อระบบ AI ดังกล่าวแจ้งเตือนว่าคำให้การในคดีใดเป็นเท็จ ตำรวจมักสามารถปิดคดีนั้นๆหลังการสอบสวนเพิ่มเติมได้ด้วยอัตราสูงถึงร้อยละ 83
นอกจากนี้ ในช่วงเวลาหนึ่งสัปดาห์ VeriPol สามารถตรวจจับคำให้การที่น่าจะเป็นเท็จได้ถึง 64 คดี เทียบกับค่าเฉลี่ยการทำงานของตำรวจที่ตรวจความเท็จได้ประมาณสัปดาห์ละ 12 คดีใน Malaga และ 3 คดีใน Murcia ซึ่งเป็นผลมาจากการตัดสินใจที่ปราศจากอารมณ์และประสิทธิภาพในการทำงานและตัดสินใจอย่างรวดเร็วของระบบ
อย่างไรก็ตาม ระบบนี้นั้นยังคงมีจุดอ่อนอยู่บางจุด เช่นการทำงานพิดเพี้ยนเมื่อมีการกล่าวถึงคนร้ายที่สวมหมวกกันน็อคก่อเหตุ ทำให้ในปัจจุบันผู้ใช้ไม่สามารถเชื่อในวิจารณญาณของระบบดังกล่าวได้เต็มที่ และในขณะเดียวกัน การใช้ระบบ AI เข้ามาช่วยตัดสินในกระบวนการยุติธรรม ก็ยังคงมีปัญหาของอคติในชุดข้อมูลที่ผู้ใช้ควรตระหนักถึงอยู่เสมอด้วย